welke begeleiding past het beste bij het kind

Ontdek de verschillende mogelijkheden van begeleiding aan hoogbegaafde jongeren om tegemoet te komen aan hun (educatieve) behoeften.

Bovenschoolse plusgroep de kweekk(l)as

Bovenschoolse plusgroep de Kweekk(l)as, dag in de week school met peers

AFSPRAKEN IN NEDERLAND EN DE REGIO:

In Nederlandse wetgeving staat dat scholen een zorgplicht hebben voor passende ondersteuning en begeleiding voor een kind op school. In een ondersteuningsplan maken schoolbesturen binnen een samenwerkingsverband (per regio) afspraken over het passend onderwijs. De rijksoverheid betaalt het geld voor passend onderwijs aan de samenwerkingsverbanden.

Het passend onderwijs in de regio ZuidOost Utrecht (primair onderwijs) biedt elk (‘cognitief -ver-bovengemiddeld) kind een ononderbroken ontwikkeling. De lesstof wordt gedifferentieerd aangeboden door deze te compacten en/of op inhoud en vaardigheidsdoelen te verrijken, passend bij het ontwikkelingsniveau, de ontwikkelingssnelheid en de identiteit van de leerling.

Scholen spraken af begeleiding te bieden in metacognitieve vaardigheden (executieve functies, studie- en planvaardigheden, leren leren) en in sociaal-emotionele ontwikkeling. Op regelmatige basis moeten er contact- en samenwerkmomenten voor hoogbegaafde leerlingen zijn met hun ontwikkelingsgelijken (peers).

DIT KAN IPC HEUVELRUG BIEDEN:

Mogelijk is dit op de basisschool onvoldoende aanwezig of realiseerbaar. Mogelijk zijn er kinderen in de klas die zich anders voelen, veel rond de leerkracht blijven hangen of geen vriendjes kunnen vinden waarmee het klikt. De leerling kan dan behoefte hebben aan contact met ontwikkelingsgelijken, of te leren deze contacten te leggen. Of er zijn andere behoeften om te leren om te gaan met de uitdagingen en eventuele moeilijkheden die voortkomen uit hun hoogbegaafdheid.  Deze kinderen kunnen onder auspiciën van de school op de woensdagochtend aansluiten bij IPC Heuvelrug in de plusklas, genaamd de ‘Kweekk(l)as’. In een veilige omgeving, in een peergroep zaadjes planten voor ontwikkeling en groei. Leerlingen sterker maken als persoon en sterker in een groep. Leren omgaan met de uitdagingen en eventuele moeilijkheden die voortkomen uit hun hoogbegaafdheid.

In een kleine groep (maximaal 10 kinderen), in een prikkelarme omgeving op de boerderij gaan we aan de slag waarbij ook de natuur een grote plek in ons lesaanbod zal hebben. Ook is er in de schuur veel materiaal aanwezig waarmee we aan onze projecten kunnen werken. Uitdagend aanbod, hersenkrakers, projecten, thematisch werken zal top-down worden aangeboden waarbij ook veel ruimte is voor eigen initiatief en creativiteit. De leerlingen leren ook samenwerken aan uitdagende opdrachten onder ontwikkelingsgelijken, waarbij niet zozeer het resultaat belangrijk is, maar wel het proces. Hoe er aan de opdrachten gewerkt is, welke vaardigheden of talenten ze ingezet hebben (bijvoorbeeld praktisch, analytisch of creatief, Sternberg, 2000, Teaching for Succesfull Intelligence), hoe je goed kunt samenwerken met het gebruik van elkaars talenten en rollen, hoe je het proces kunt verbeteren, hoe een goed plan of afspraken vooraf invloed heeft,  wat je een volgende keer misschien anders zou doen, etc. 

Een vast onderdeel is psycho-educatie. We gaan op zoek naar ieders talenten en sterke kanten, oefenen creatief denken, leren veel over (fixed en growth) mindset (Dweck, 2006) en oefenen het gebruik van helpende gedachten. We oefenen met leren voelen en dit onder woorden brengen in wat we nodig hebben om te kunnen leren, en onderzoeken wat kan helpen zoals bijvoorbeeld humor gebruiken of wat per persoon helpt bij intrinsieke – of extrensieke motivatie.  We oefenen met verschillende leer strategieën om te ontdekken wat bij ons past (metacognitie).

Er wordt ook gewerkt met een persoonlijk leerdoel zoals bijvoorbeeld leren fouten durven te maken, samenwerken, van A tot Z leren werken, meer zelfvertrouwen, veerkracht, emoties of gedachten beheersen, jezelf meer uitdagen of laten zien, minder stress of perfectionisme ervaren, etc. We gaan op zoek naar een leerkuil en begeleiden elkaar daar liefdevol, in een veilige omgeving doorheen om succeservaringen op te doen. Veel activiteiten staan in het teken van ‘leren denken’, ‘leren onderzoeken’, ‘leren wie je bent’, ‘leren leren’, en een stukje ‘leren ondernemen’. Het doel is uiteindelijk een goede transfer naar de klas te kunnen maken waarbij de leerling weet en aan kan geven wat hij of zij nodig heeft om in de leerbehoefte te kunnen voorzien, en soms onderpresteren of demotivatie kan voorkomen.

En/of we gaan aan de slag met de behoeftes van de leerling n.a.v. de gedragskenmerken vanuit het ‘profiel van begaafde leerlingen’ (Betts & Neihart 1988;2010) (link naar pagina profielen) en kijken ook hoe we de begeleiding op school en thuis daarop aan kunnen sluiten.

Het aanbod is grotendeels gebaseerd op internationale wetenschappelijke inzichten en volgt een grove lijn zoals beschreven in ‘Uitdagend onderwijs aan begaafde leerlingen, verrijkingstrajecten met effect’ van Els Schrover (2015) en de kennis en vele intervisies vanuit de ECHA (opleiding & vereniging), European Council for High Ability.

Elke woensdagochtend is er een ‘Kweekklas’:

  • 08h15-09h00 (i.v.m. dat ouders mogelijk andere kinderen ook naar school brengen)
  • 09h00-10h00 een (of meerdere) opdracht (en)
  • 10h00-10h30 een pauze (buiten)
  • 10h30-11h30 een (of meerdere) opdrachten
  • 11h30-12h00 een reflectie
  • 12h00-12h30 een ‘uitloop’

In principe werken we met minimale periodes van 9 aaneensluitende weken aan een leerdoel, bij voorkeur tussen de schoolvakanties. Elke periode wordt afgesloten met een samenvatting van de activiteiten waaraan gewerkt is en een reflectie op het leerdoel. Er wordt ook gekeken of een volgende periode gewenst is, het leerdoel  bijgesteld moet worden, een grotere of andere groep beter aansluit  of een andere vervolgstap nodig is.

Kosten per leerling € 995,- excl btw / € 1200,- incl btw. Inclusief 9 woensdagochtenden, inclusief intakegesprek 1 uur, inclusief rapportage en advies einde periode. (oftewel grofweg 25 euro per uur exclusief btw of 30 euro per uur inclusief btw per leerling).

Financiering kan via de ouders zelf particulier plaatsvinden of misschien vanuit de school waar de leerling staat ingeschreven vanuit de passend onderwijs gelden of wellicht een combinatie daarvan. Afhankelijk van de situatie kan het samenwerkingsverband passend onderwijs wellicht iets betekenen of zijn er misschien mogelijkheden vanuit een PGB of andere bijdrage van de gemeente. Het is fijn als voor mogelijke aanmelding hier duidelijkheid bij partijen over is.

Dagbegeleiding voor hoogbegaafde (dreigende) thuiszitters

De Kweekk(l)as dagbegeleiding voor (dreigende) hoogbegaafde thuiszitters                                                                       & Schaduwbegeleiding

Hoogbegaafde kinderen kunnen door allerlei redenen vastlopen in het schoolsysteem.

Veel (25-40 % – duizenden) thuiszitters zijn hoogbegaafd. Dat is een enorm percentage als je bedenkt dat van de gehele bevolking slechts een paar procent hoogbegaafd is.

De oorzaken kunnen liggen zoals omschreven bij het tabblad begeleiding hoogbegaafden startpagina.

Maar bij deze groep speelt ook vaak mee dat er bijvoorbeeld al langere tijd naar mogelijk verkeerde oplossingen is gezocht (door bijvoorbeeld eerst de hoogbegaafdheid nog niet te herkennen of onvoldoende kennis hierover in beeld te hebben). Soms zijn al diverse scholen, hulpverlening of opvoedpatronen geprobeerd of veel wisselingen geweest. Soms raken ook gezinsleden (over)vermoeid door de intense reis. Soms is er te weinig (capaci)tijd voor een school om in een (prikkel-volle) klas persoonlijke begeleiding hierin te bieden. En/of misschien is vertrouwen beschadigd waardoor, zeker bij deze hoog bewuste breinen waar dat extra hard binnen kan komen en vast kan gaan zitten, eerst een andere omgeving en andere mensen nodig zijn om stappen te maken in het herstel van vertrouwen. Zowel vertrouwen in anderen, scholen, mensen om je heen maar ook in je zelfvertrouwen.

Voor deze (basisschoolleeftijd) kinderen is er een mogelijkheid om een dag of dagdeel naar de Kweekk(l)as op de onderwijs-zorgboerderij te komen.  

In een prikkelarme omgeving op de boerderij gaan we eerst werken aan tot rust komen, herstel en vertrouwen opbouwen. En mogelijk weer wennen aan een structuur (naar de boerderij komen, activiteiten doen, rekening houden met grenzen, leren wat je nodig hebt voor je zelfsturing etc.). Deze plek biedt ook veel mogelijkheden voor bewegen en voor buiten te zijn of leren. Voor leren met/over de natuur en/of met de dieren bezig te zijn. Voor eigen ‘rustige oplaad- of werkplekjes’. Zodat je hopelijk ook s’avonds thuis weer heerlijk en voldaan met een rustig hoofd kunt inslapen. Als ‘de basis’ weer ruimte geeft is de volgende stap te gaan oefenen met leren vanuit je intrinsieke motivatie. Uiteindelijk gaan we kijken waar je op langere termijn naar toe wilt om vandaaruit gezamenlijk ook met je extrinsieke motivatie aan de slag te gaan. En oefenen we verschillende leer strategieën en samenwerken met peers (ontwikkelingsgelijken).  Oftewel toe te werken naar plekken buiten de onderwijszorgboerderij om jezelf uiteindelijk weer verder te kunnen ontwikkelen vanuit je eigen rol, waarin jij de leiding neemt en aan kunt geven wat je nodig hebt. 

Ook zijn er mogelijkheden voor ‘schaduwbegeleiding’ op school indien er sprake is van mogelijke terugkeer naar school. Voor bijvoorbeeld de transfer te ondersteunen van het geleerde in de kweekklas naar een situatie op school. Een goede samenwerking en duidelijkheid in rollen (en mogelijk een extra stukje ondersteuning) is van groot belang om de kans van slagen te vergroten. De leerkracht blijft bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de vorm en de inhoud van het onderwijs. De schaduw is verantwoordelijk voor de extra zorg die het kind nodig heeft om het onderwijs te kunnen volgen en kan bijvoorbeeld adviezen meegeven of een inzicht in de behoefte van de leerling achter bepaald gedrag.

In principe werken we met minimale periodes van 9 aaneensluitende weken aan een leerdoel, bij voorkeur tussen de schoolvakanties. Elke periode wordt afgesloten met een samenvatting van de activiteiten waaraan gewerkt is en een reflectie op het leerdoel. Er wordt ook gekeken of een volgende periode gewenst is, het leerdoel  bijgesteld moet worden, een grotere of andere groep beter aansluit  of een andere vervolgstap nodig is.

Deze begeleiding is mogelijk op een dag (+-08h30-15h00) of dagdeel (08h30/09h00-11h30/12h00 of 11h30/12h00-14h30-15h00) op de dinsdag en/of donderdag. Als er voldoende voortgang is kan er ook gekeken worden of er op de woensdaggroep  aangesloten kan worden.

Er zijn 3 categorieën:

  • Kweekkas Small

Met bijvoorbeeld een grote afstand tot school of dagbesteding, na wellicht lange periode van thuiszitten. Persoonlijke begeleiding, 1 begeleider per kind.  Grote mate van eerst vertrouwen opbouwen nodig. Veel begeleiding nodig bij het starten of afmaken van een activiteit. Nog niet in staat om in een groepje te werken. Veel ondersteuning nodig bij bijvoorbeeld de emotionele ontwikkeling of bepaald gedrag. In de profielen van Betts en Neihart(link) bijvoorbeeld de risicoleerling of de dubbel bijzondere leerling.

Kosten per leerling voor 1 dagdeel € 2945,- excl btw / € 3565,- incl btw. Inclusief 9 dagdelen (a 3 uur), inclusief intakegesprek 1 uur, inclusief rapportage en advies einde periode.

  • Kweekklas Medium

Bijvoorbeeld na recente uitval van school of behoefte aan herstel van vertrouwen. Bijvoorbeeld bij extreme last van prikkels of hooggevoeligheid. Maximaal 3 kinderen per begeleider, zelfstandig werk of in een klein groepje van maximaal 3 kinderen. Grote mate van begeleiding nodig om tot een opdracht te komen en door te zetten. Begeleiding nodig bij bepaald gedrag en/of de emotionele ontwikkeling. In de profielen van Betts en Neihart(link) bijvoorbeeld de uitdagende creatieve leerling of de onderduikende leerling. 

Kosten per leerling voor 1 dagdeel € 1550,- excl btw / € 1875,- incl btw. Inclusief 9 dagdelen (a 3 uur), inclusief intakegesprek 1 uur, inclusief rapportage en advies einde periode.

  • Kweekklas Large

Bijvoorbeeld bij dreigende uitval op school, al dan niet naast school of vanuit bijvoorbeeld een vrijstelling en behoefte aan ontwikkelingsgelijken. Ongeveer 6 kinderen per begeleider en groep. Het kind kan redelijk zelfstandig aan de slag en heeft misschien juist de extra uitdaging nodig. Heeft enige vorm van motivatie. In de profielen van Betts en Neihart(link) bijvoorbeeld de aangepaste succesvolle leerling of de zelfsturende autonome leerling.

Kosten per leerling voor 1 dagdeel € 700,- excl btw / € 850,- incl btw. Inclusief 9 dagdelen (a 3 uur), inclusief intakegesprek 1 uur, inclusief rapportage en advies einde periode.

  • Kweekklas XL

In principe kan deze categorie woensdag meedraaien in de ‘bovenschoolse plusklas de Kweekk(l)as’. Mocht de woensdag qua dag niet haalbaar zijn kunnen we in overleg kijken naar de mogelijkheden op dinsdag of donderdag.

Financiering kan via de ouders zelf particulier plaatsvinden of misschien vanuit de school waar de leerling staat ingeschreven vanuit de passend onderwijs gelden of wellicht een combinatie daarvan. Afhankelijk van de situatie kan het samenwerkingsverband passend onderwijs wellicht iets betekenen of zijn er misschien mogelijkheden vanuit een PGB of andere bijdrage van de gemeente. Het is fijn als voor mogelijke aanmelding hier duidelijkheid bij partijen over is.

Een (recent) intelligentieonderzoek is geen vereiste, een sterk vermoeden of zichtbare kenmerken van hoogbegaafdheid is voldoende. Bij het werken met de kinderen kunnen wij ook meerbegaafdheid signaleren.

Buitenschoolse peergroepen

Spelen en ontdekken met peers (ontwikkelingsgelijken)

Op woensdagmiddag organiseert IPC Heuvelrug rijke middagen in de Kweekkas voor meer begaafde kinderen.

Voor deze kinderen kan het heel prettig zijn  (of zelfs noodzakelijk voor welbevinden en zelfbeeld) om tijd door te brengen met andere kinderen (die wellicht ook het gevoel hebben vanaf een andere planeet hier op aarde geland te zijn 😉).

In een kleine groep, in een prikkelarme omgeving op de boerderij is er ruimte om ontwikkelingsgelijken te ontmoeten en samen te spelen,  of op ontdekkingstocht te gaan.

Er is aanbod om uit te kiezen om mee aan de slag te gaan maar er is ook ruimte om begeleiding te krijgen om je eigen idee, creativiteit  of project waar je aan wilt werken verder te brengen. Letterlijk ook in en om de natuur. Er is een schuur met veel materiaal aanwezig om dingen te maken. Er is een keuken om te koken en bakken. Er is uitdagend aanbod,  er zijn hersenkrakers, spellen, muziekinstrumenten en projecten om uit te kiezen. Er is ruimte om met de dieren (hond, katten, kippen, koeien en varkens) of bijvoorbeeld in de moestuin bezig te zijn.

Het doel is een ontspannen samenzijn waar kinderen anderen kunnen treffen ‘die misschien ook net een beetje anders bedraad zijn’ en misschien dezelfde interesses of karaktereigenschappen hebben (zoals bijvoorbeeld een groot rechtvaardigheidsgevoel, een hoge bewustheid, perfectionistisch of kritisch ingesteld, een grote behoefte aan zingeving etc.). Hoe mooi zou het zijn als hier vriendschappen ontstaan. Verbinding en plezier hebben met elkaar is belangrijk, vooral omdat ook vaak sprake is van een net iets andere humor. Maar er is ook ruimte om met complexe uitdagingen aan de slag te gaan of iets nieuws te leren.

Woensdagmiddag:

13h30-15h00     7 t/m 9 jaar    +- groep 3 t/m 5

Woensdagmiddag:

15h30-17h00     10 t/m 12 jaar +- groep 6 t/m 8

De kosten per kind per deelname bedragen € 25,-. Er kan ook voor een 10-rittenkaart gekozen worden a € 225,-. Tarief is inclusief btw, materiaal en drinken.

Een intelligentieonderzoek is niet nodig, we gaan wel uit van een duidelijk vermoeden van hoogbegaafdheid omdat het doel o.a. ook juist is tijd door te brengen met ‘peers’ (ontwikkelingsgelijken) en gedeelde interesses en behoefte aan uitdagingen.